Svakodnevno čitamo o nestašicama pitke vode. Povećan je uvoz i prodaja flaširane vode. Povećanjem broja stanovnika povećavaju se i potrebe za pitkom vodom, ali se ujedno povećavaju i količine otpadnih voda.

Milioni ljudi umiru usljed nedostatka pitke vode. Što su veće količine otpadnih voda, koje se bez bilo kakvog tretmana ispuštaju u prirodu, to se sve više zagađuju pitke vode i samim time se smanjuje i njihova količina.

Ispuštene otpadne vode dospijevaju u vodotok, ili u tlo i kroz njega u podzemne vode. Na taj se način zagađuje i voda i tlo, te oni postaju nepodesni za bilo koju primjenu. Po nekom pravilu, svaki grad koji ima više od 2000 stanovnika trebao bi da ima i postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Ali danas se nažalost odstupa od tog pravila, pa na prostorima jedne države postoje jedno ili dva ovakva postrojenja.

Otpadne vode prema porijeklu nastanka mogu da budu gradske (komunalne) otpadne vode i industrijske otpadne vode. Industrijske otpadne vode obično sadrže štetne hemikalije i visoke koncentracije teškim metala, koji su opasni, te bi se zbog toga trebale prečišćavati u krugu fabrike, i da se napravi zatvoreni ciklus upotrebe vode.

Što se tiče komunalnih otpadnih voda, to su vode iz domaćinstava. One sadrže kruti otpad, ostatke deterdženata, a najviše su opasne iz razloga što sadrže velike količine organske materije te su podložne truljenju. Sadrže i velike količine bakterija (kao što su Escherichia coli i Salmonella) koje uzrokuju kontaminaciju tla i vode, te mogu da štetno djeluju na živa bića ukoliko se dođe u kontakt sa kontaminiranim materijama.

Zbog toga bi se otpadne vode trebale prečišćavati u postrojenjima za prečišćavanje otpadnih voda. Želimo da vam približimo način kako se to obavlja.

Ta postojenja su poput fabrika, koje prihvataju komunalne otpadne vode iz kanalizacione mreže i prečišćavanje počinje na takozvanim mastolovima. To je metalni rotirajući dio koji ima zadatak da ukloni masti iz otpadne vode. Masti su opasni zagađivači jer su organskog porijekla, a zagađuju i vode i tlo. Nakon toga dolazi dio sa metalnim rešetkama koje hvataju kruti otpad u otpadnoj vodi, kao što su papir, lišće, ostaci od hrane ili vrećice koje dospiju u kanalizacioni odvod. Nakon toga voda prolazi kroz pjeskolove, koji zadržavaju čestice blata, kamenčiće odnosno vrše mehaničko prečišćavanje vode.

Poslije mehaničkog prečišćavanja dolazi dio biološkog prečišćavanja. On se odvija u dva ili više reaktora (veliki betonski bazeni), zavisno od ulaznog kapaciteta otpadne vode, u koje se kroz cjevi dovodi kisik da bi se brže odvijala reakcija taloženja i stabilizacija.

U reaktorima se nakon dvije do tri sedmice od ulaska otpadne vode istaloži mulj koji se naziva aktivni mulj. Na površini reaktora se odvaja voda koja se prelivnim sistemom odvodi u treći reaktor. Tu se bogati kisikom, odlazi na dio hemijskog prečišćavanja i kao takva voda se ispušta u vodotoke (naravno tek nakon što se postignu  dozvoljene granice štetnih supstanci). Aktivni mulj koji zaostaje vadi se iz reaktora i zbrinjava (u narednom članku ćemo pojasniti načine njegovog zbrinjavanja i iskorištavanja).

Na ovaj način prečišćena voda naravno nije za piće. Ali na ovaj način, voda koja dospije u vodotok ima mogućnost daljnjeg samoprečišćavanja kroz prirodu (pomoću ekosistema rijeka, riba i tla), te će nakon toga dospjeti u pitke vode. A kada se voda ne bi prethodno prečišćavala na ovaj način, ne bi imala mogućnost samoprečišćavanja kroz prirodu. Zato pomozimo prirodi, prečistimo vodu!

NAPOMENA: Tekst je vlasništvo autora i Centra za edukaciju i obrazovanje. Nije dozvoljena distribucija i korištenje ovog teksta, ili njegovih dijelova, bez dozvole autora i uz obavezno navođenje izvora